Twee hele verschillende kinderen – een gemeenschappelijk element
Graag willen we in dit artikel twee kinderen aan u voorstellen: Patricia en Kevin.
Patricia is een meisje van 14 jaar. Ze kan haar eigen naam niet schrijven. Boodschappen doen lukt evenmin en met tot tien tellen komt ze in de problemen. Ze weet niet welke dag het is. Ze heeft vrijwel geen eigen identiteit. Als Patricia een uur met iemand aan tafel heeft gezeten, neemt ze allerlei trekjes over die ze interessant vindt. Het geweten en het normenbesef van Patricia is niet goed ontwikkeld. Zelfs een constante herhaling van duidelijke regels is slechts deels effectief. Ze weet zelf niet wat een grens is, maar koppelt dat aan haar pleegmoeder. Zodra zij de kamer verlaat, zijn de grenzen ook verdwenen. Mede daarom is Patricia voor de rest van haar leven aangewezen op intensieve zorg en begeleiding.
Kevin van 5 jaar is doorgaans een kleine stuiterbal die geen moment stil kan zitten. Een van Kevin’s favoriete spelletje is ‘wiebelen’. Als hij thuiskomt uit school en stoom af moet blazen, glijdt hij eindeloos heen en weer over het vloerkleed. Als zijn pleegmoeder hem niet laat stoppen, gaat hij door tot de brandblaren op zijn voeten staan. Springen op de trampoline is ook te leuk om mee te stoppen. Kevin houdt er pas mee op als hij snikkend van uitputting door zijn benen zakt. Tegelijkertijd kan hij in één tel compleet in zijn eigen wereld verdwijnen. Dat kan zelfs tijdens een gesprek gebeuren. Opeens dwaalt zijn blik af, begint hij te staren en valt stil. En alles wat hij meemaakt, vertaalt zich direct in ongefilterde emotie.
Wat hebben deze twee zo verschillende kinderen met elkaar gemeen?
Beide kinderen hebben FAS. FAS staat voor Foetaal Alcohol Syndroom. Het wordt veroorzaakt door alcoholgebruik van de moeder tijdens de zwangerschap. Het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap kan bij het kind leiden tot afwijkingen van de schedel, aan het gezicht, het centraal zenuwstelsel, de hersenen en het hart. Er kan een achterstand in de groei zijn en het kind kan problemen met horen en zien hebben. Ook kan er sprake zijn van leer-en/of gedragsproblemen en een verstandelijke beperking.
De hersenen van het ongeboren kind hebben zich door het alcoholgebruik niet volledig kunnen ontwikkelen. Een kind met FAS leert vaak langzamer en heeft moeite met informatieverwerking. Informatie ordenen, integreren en terughalen is moeilijk. Het oorzaak-gevolg denken ontbreekt.
Hun korte termijn geheugen is slecht en ze hebben moeite om routines te verkrijgen. Ze leren moeilijker iets aan en vergeten dingen sneller. Het ene moment kunnen ze iets heel goed, om het de andere keer totaal vergeten te zijn.
Daarnaast hebben kinderen met FAS als gevolg van de hersenbeschadiging vaak typerende gedragskenmerken. De meest voorkomende gedragskenmerken zijn: hyperactiviteit, stemmingswisselingen, negatief zelfbeeld, liegen, stelen, autistisch gedrag, gebrekkig inzicht in sociale relaties. Hieruit volgt vaak weer dat een kind in de loop van zijn leven psychische en psychiatrische problemen krijgt, school voortijdig verlaat, in aanraking komt met justitie, verslavingsgevoelig is en kwetsbaar is op seksueel gebied.
Verzwaarde opvoeding
Het mag duidelijk zijn dat kinderen met FAS gedurende hun hele leven voor vele uitdagingen en moeilijke momenten komen te staan.
Dit vraagt veel van het kind en van zijn opvoeders. Een kind met FAS heeft een andere opvoeding nodig dan een kind zonder FAS. Veel opvoeders van een kind met FAS ervaren dat hun ‘gewone’ opvoedingsvaardigheden niet voldoende zijn om hun pleegkind op een positieve en passende manier groot te brengen. Vooral de gedragsproblemen vragen om een andere aanpak en opvoeding.
Als opvoeder van een kind met FAS heb je: levenslang zorg voor het kind; ben je het geheugen van het kind; moet je het kind helpen bij dagelijkse taken door elke onderdeel stap voor stap te benoemen; ben je het denkvermogen van het kind; heb je heel veel geduld nodig; geef je veel liefde en krijg je weinig liefde terug; laat je een kind leren door voorbeeldgedrag te laten zien waaraan het kind zich kan spiegelen.
Wil je meer ervaringsverhalen lezen? Schrijf je dan in voor onze tweemaandelijkse nieuwsbrief!